کاغذ اسکناس چگونه تهیه می‌شود؟

کاغذ اسکناس چیست؟ چه تفاوتی با کاغذ معمولی دارد؟

کاغذ پول، یک نوع کاغذ امنیتی ویژه است که با هدف چاپ پول طراحی و تولید می‌شود. برخلاف تصور عمومی، این کاغذ از خمیر چوب ساخته نمی‌شود؛ بلکه ترکیبی از الیاف طبیعی مثل پنبه، کتان یا گاهی الیاف مصنوعی خاص است. این ترکیب باعث می‌شود که اسکناس بسیار مقاوم، انعطاف‌پذیر و بادوام باشد. بنابراین، وقتی اسکناس را لمس می‌کنید، بافت زبر، صدای خاص و حس متفاوتی نسبت به کاغذهای معمولی دارید.

در جدول زیر، مهم‌ترین تفاوت‌های کاغذ پول را با کاغذ معمولی مشاهده می‌کنید:

ترکیبات اصلی کاغذ اسکناس؛ کاغذ پول از چه چیزی درست می‌شود؟

کاغذ اسکناس، ترکیب پیچیده‌ای از الیاف طبیعی و عناصر امنیتی است. این ترکیبات باعث می‌شوند تا دوام اسکناس بالا برود و جعل آن دشوارتر شود. از جمله ترکیبات اصلی کاغذ پول عبارت‌اند از:

• الیاف پنبه: ماده اصلی تشکیل‌دهنده کاغذ پول است. الیاف پنبه باعث می‌شود اسکناس بادوام‌تر و مقاوم‌تر از کاغذ معمولی باشد.
• الیاف کتان: گاهی همراه با پنبه از الیاف کتان هم استفاده می‌شود. کتان انعطاف‌پذیری و استحکام اسکناس را افزایش می‌دهد.
• واترمارک (نشان برجسته): واترمارک (Watermark)، هنگام ساخت کاغذ ایجاد می‌شود. با تاباندن نور قابل مشاهده است و نشانه‌ای از اصالت اسکناس به شمار می‌رود.
• نخ امنیتی: یک نوار باریک فلزی یا پلاستیکی است. داخل کاغذ قرار دارد و در برابر نور از بین نمی‌رود.
• الیاف رنگی قابل شناسایی: الیاف رنگی، به‌صورت تصادفی در کاغذ پخش شده‌اند. با دستگاه‌های خاص قابل رؤیت هستند و برای تأیید اصالت کاربرد دارند.
• مواد مقاوم‌کننده در برابر آب و چربی: این مواد باعث می‌شوند که اسکناس در شرایط مختلف تخریب نشود. برای مثال، تماس با رطوبت باعث از بین رفتن آن نمی‌شود.
• مواد افزودنی مخصوص چاپ امنیتی: سطح کاغذ را برای پذیرش چاپ برجسته و جوهر UV آماده می‌کند. این مواد برای جلوگیری از جعل پول، بسیار مؤثر هستند.

ویژگی‌های منحصربه‌فرد کاغذ پول

کاغذ پول ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که آن را از هر نوع کاغذ دیگری متمایز می‌کند.

موارد زیر، از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های کاغذ چاپ اسکناس هستند:

• مقاومت بالا در برابر پارگی
• قابلیت چاپ امنیتی چندلایه
• مقاومت در برابر چربی و رطوبت
• بافت و صدای خاص هنگام لمس
• قابلیت شناسایی با دستگاه‌های بانکی

محصولات مرتبط: خرید کاغذ گلاسه 

کاغذ اسکناس چگونه تهیه می‌شود؟

ساخت کاغذ اسکناس، فرایندی پیچیده و دقیقی دارد. این فرایند در کارخانه‌های مخصوص و تحت نظارت شدید انجام می‌شود. از ترکیب الیاف طبیعی گرفته تا افزودن نخ امنیتی و واترمارک، همه‌چیز باید با دقت بالا اجرا شوند. هدف اصلی، تولید کاغذی مقاوم و غیرقابل جعل است. بنابراین، هر مرحله از ساخت کاغذ پول نقش مهمی در امنیت و کیفیت نهایی پول دارد.

۶ مرحله اصلی برای تولید کاغذ چاپ پول عبارت‌اند از:

مرحله اول: آماده‌سازی الیاف پایه

در این مرحله، الیاف پنبه یا کتان شسته، خُرد و به حالت پالپ (خمیر) تبدیل می‌شوند. این خمیر پایه اصلی کاغذ اسکناس است. به‌طور کلی، الیاف طبیعی به دلیل استحکام و ماندگاری بالا انتخاب می‌شوند. در ادامه، این خمیر را در دستگاه‌های مخصوص فیلتر می‌کنند تا هرگونه ناخالصی از آن جدا شود.

مرحله دوم: ترکیب مواد امنیتی

در این مرحله، مواد امنیتی خاص به خمیر اضافه می‌شود؛ مثل نخ امنیتی، الیاف رنگی یا موادی که در برابر اشعه UV واکنش نشان می‌دهند. این عناصر از همان ابتدا در ساختار کاغذ قرار می‌گیرند. با این کار، جعل اسکناس بسیار سخت می‌شود و ویژگی‌هایش از بین نمی‌روند.

مرحله سوم: شکل‌گیری لایه کاغذ

خمیرِ آماده‌شده، روی نوارهای فلزی یا پارچه‌ای ریخته می‌شود تا به شکل صفحه کاغذ دربیاید. در این مرحله، بافت، ضخامت و سطح کاغذ تنظیم می‌شوند. اگر قرار باشد واترمارک یا طرح برجسته‌ای به کاغذ اضافه شود، دقیقاً در همین مرحله انجام می‌گیرد. این مرحله در فضای کنترل‌شده و با تجهیزات خاص به پایان می‌رسد.

مرحله چهارم: خشک‌کردن و تثبیت

کاغذِ تازه‌ساز، به‌تدریج و با دستگاه‌های بزرگ خشک می‌شود. تا ساختار الیاف تثبیت شود. در این مرحله، مقاومت مکانیکی کاغذ هم افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه، کاغذ کاملاً صاف و آماده برای مرحله بعدی است.

مرحله آخر: کنترل کیفیت و برش

در مرحله نهایی، کاغذها بازرسی می‌شوند تا هرگونه خطا یا نقص احتمالی شناسایی شود. اگر کاغذ تأیید شود، در قطعات بزرگ یا رُل‌های مخصوص برش می‌خورد. این رول‌ها برای چاپ نهایی اسکناس به چاپخانه مرکزی ارسال می‌شوند.

کاغذ پلیمری یا کاغذ اسکناس؛ کدام بهتر است؟

در سال‌های اخیر، بسیاری از کشورها به‌جای استفاده از کاغذ پنبه‌ای، از کاغذ پلیمری برای چاپ اسکناس استفاده می‌کنند. این نوع کاغذ، در واقع لایه‌ای شفاف و پلاستیکی است که دوام بیشتری دارد.

اسکناس‌های پلیمری، قابل بازیافت هستند، دیرتر کهنه می‌شوند و جعل آن‌ها سخت‌تر است. با این حال، تولید آن‌ها هزینه بسیار زیادی دارد. هر کشور با توجه به شرایط اقتصادی و اقلیمی خود، یکی از این دو نوع کاغذ را انتخاب می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله روند تولید و مصرف پلیمر در ایران به چه سمتی می‌رود؟ را مطالعه کنید.
در جدول زیر، به مقایسه‌ای از کاغذ پلیمر و کاغذ پول پرداخته‌ایم:

مقایسه کاغذ اسکناس در کشورهای مختلف

بعضی از کشورها هنوز به کاغذهای سنتی وفادار مانده‌اند و بعضی دیگر به سمت اسکناس‌های پلیمری حرکت کرده‌اند. تفاوت‌ها در جنس کاغذ، میزان امنیت، طول عمر و حتی طراحی اسکناس‌ها دیده می‌شوند. در موارد زیر، نگاهی به کاغذ چاپ اسکناس در بعضی از کشورها می‌اندازیم:

• کاغذ اسکناس ایران: اسکناس‌های ایرانی از جنس پنبه‌ای با الیاف کتان ساخته می‌شوند. ویژگی‌هایی مثل نخ امنیتی و واترمارک در این کاغذها رایج هستند.
• استرالیا: اولین کشوری بود که به‌طور رسمی از اسکناس‌های پلیمری استفاده کرد. این اسکناس‌ها بسیار بادوام و ضدجعل هستند و قابلیت شست‌وشو هم دارند.
• انگلستان: بانک مرکزی انگلستان در سال‌های اخیر، بخشی از اسکناس‌های خود را به پلیمری تبدیل کرده است. این اسکناس‌ها سبک‌تر و ماندگارتر از نمونه‌های قبلی هستند.
• آلمان: همچنان از کاغذ پنبه‌ای سنتی استفاده می‌کند؛ اما با فناوری پیشرفته‌تری در زمینه امنیت چاپ و طراحی اسکناس.
• کانادا: به‌طور کامل، استفاده از اسکناس‌های پلیمری را ترجیح می‌دهد. اسکناس‌های کانادایی شفافیت خوبی دارند و به‌سختی پاره می‌شوند.
• هند: در حال حاضر از کاغذ پنبه‌ای استفاده می‌کند؛ اما برنامه‌هایی برای خرید کاغذ پلیمری در دست بررسی دارد. هزینه و نیاز به تأمین داخلی، چالش اصلی چاپ کاغذ پلیمری است.

محصولات بازرگ: قیمت مقوای ایندربرد

دلایل استفاده از پنبه و کتان در تولید کاغذ اسکناس

الیاف پنبه و کتان، از بهترین مواد برای ساخت اسکناس‌های مقاوم، بادوام و ایمن هستند. این الیاف طبیعی، هم انعطاف‌پذیرند و هم در برابر پارگی، سایش و عوامل محیطی مقاومت بالایی دارند. علاوه‌بر این، ویژگی‌های امنیتی را در خود جا می‌دهند و کیفیت چاپ آن‌ها بالاست. به همین دلیل، هنوز هم در بسیاری از کشورها انتخاب اول در تولید اسکناس محسوب می‌شوند.

از جمله دلایل استفاده از پنبه و کتان:

• استحکام و دوام بالا
• مقاومت در برابر سایش و پارگی
• حس لمسی متفاوت و حرفه‌ای
• قابلیت جذب ویژگی‌های امنیتی
• سازگاری با چاپ دقیق و باکیفیت
• امکان افزودن الیاف رنگی و نخ امنیتی

چگونه اصالت اسکناس را با بررسی نوع کاغذ تشخیص دهیم؟

بررسی نوع کاغذ یکی از ساده‌ترین و سریع‌ترین روش‌ها برای تشخیص اصالت اسکناس است. کاغذ اسکناس بافتی خاص، وزن متفاوت و ویژگی‌های امنیتی دارد. در نتیجه، با دقت در آن‌ها، می‌توان اسکناس اصل را از جعلی تشخیص داد.

در ادامه، ۴ روش کاربردی برای بررسی اصالت اسکناس از طریق نوع کاغذ معرفی می‌کنیم:

۱. لمس کردن کاغذ

کاغذ اسکناس، بافت زبر و محکمی دارد. وقتی اسکناس را لمس می‌کنید، جنس آن با کاغذ معمولی فرق دارد. همچنین، نوعی خشکی و مقاومت خاصی در بافت آن احساس می‌شود. اسکناس تقلبی معمولاً صاف‌تر، نرم‌تر و سبک‌تر است.

۲. بررسی ضخامت و استحکام

کاغذ پول، نه خیلی نازک و نه خیلی ضخیم است؛ اما به شکل عجیبی استحکام دارد. اگر آن را تا کنید یا کمی فشار دهید، متوجه مقاومت و برگشت‌پذیری آن می‌شوید. در اسکناس تقلبی، کاغذ یا زود پاره می‌شود یا بیش‌ازحد منعطف است.

۳. دیدن واترمارک در برابر نور

اسکناس واقعی، دارای واترمارک یا یک نشانه شفاف است. بنابراین، اگر اسکناس را مقابل نور بگیرید، طرح پنهانی (مثل چهره، عدد یا نشان رسمی) را مشاهده می‌کنید. در اسکناس‌های جعلی، این واترمارک یا وجود ندارد یا به‌طرز عجیبی چاپ شده است.

۴. بررسی وجود نخ امنیتی

در داخل بافت کاغذ اسکناس واقعی، یک نخ باریک و تیره به‌صورت افقی یا عمودی دیده می‌شود. ضمناً این نخ معمولاً نوشته یا عدد خاصی دارد. اسکناس تقلبی معمولاً این نخ را ندارد یا یک نخ معمولی به‌صورت سطحی روی آن چاپ شده است.

جمع‌بندی نهایی؛ وقتی کاغذ، ارزش پیدا می‌کند!

کاغذ اسکناس، فقط یک متریال کاغذی برای چاپ نیست. این کاغذها در واقع ترکیبی از فناوری، امنیت و هنر هستند. در هر اسکناس، داستانی از مهندسی دقیق، مواد اولیه خاص و هدفمندی اقتصادی نهفته است. مجموعه بازُرگ به‌عنوان بازار بزرگ مواد اولیه شیمیایی، پلاستیکی، پلیمری، کاغذ، مقوا و حتی چوب، آماده تأمین انواع نیازهای صنعتی شماست. برای اطلاع از قیمت و خرید کاغذ پلیمری، سایر کاغذها و انواع مقوا با ما تماس بگیرید!